Η παρούσα πρόταση περιέχει κάποιες βελτιώσεις, όσον αφορά ένα μικρό αριθμό δικαιωμάτων μας και ορισμένα κράτη-μέλη. Οι βελτιώσεις αφορούν την παράταση της περιόδου υπαναχώρησης, τις απαιτήσεις, για την προσυμβατική ενημέρωση, όχι, όμως, για την Ελλάδα, όπου αυτές οι βελτιώσεις ισχύουν, ήδη. Πιστεύουμε, όμως, ότι η μέγιστη εναρμόνιση, που προβλέπεται, στην πρόταση, θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες, στη νομοθεσία αρκετών κρατών μελών, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας.
Πρέπει να τονίσω δύο γεγονότα. Η χώρα μας και το 1994, όταν έγινε ο πρώτος νόμος, ο 2251, για την προστασία των καταναλωτών, καθώς και το 2007, που έγινε η τροποποίησή του, εκμεταλλεύτηκε, σε μεγάλο βαθμό, τη δυνατότητα, που έδινε η ελάχιστη εναρμόνιση, για να δημιουργήσει ένα επίπεδο προστασίας των καταναλωτών υψηλότερο, από αρκετά άλλα κράτη μέλη, προς τιμήν και των δύο κυβερνήσεων, που πρότειναν τη νομοθεσία και του Ελληνικού Κοινοβουλίου, που υπερψήφισε και βελτίωσε τις προτάσεις των κυβερνήσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τα εξηγήσει το χαμηλό αριθμό των διασυνοριακών συναλλαγών και την έλλειψη εμπιστοσύνης των καταναλωτών, στην εσωτερική αγορά, χρησιμοποιεί το επιχείρημα του κατακερματισμού αυτής της αγοράς. Έρευνες, που διεξήγαγε η BEUC, η ευρωπαϊκή ομοσπονδία μας, δείχνουν ότι δυσκολίες γλώσσας, φόβοι για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου (ηλεκτρονικό εμπόριο), έλλειψη κατάλληλων μέσων, για τις διασυνοριακές αποζημιώσεις, είναι παράγοντες, που επηρεάζουν πολύ περισσότερο τους καταναλωτές, από τις τυχόν διαφορές των εθνικών νομοθεσιών.
Σήμερα, με την οικονομική κρίση, να επηρεάζει, αρνητικά, την οικονομία της Ευρώπης, είναι απαραίτητο, περισσότερο, από ποτέ άλλοτε, να διασφαλίσουμε ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών. Όμως, αντί να κάνουμε βήματα, μπροστά, η μέγιστη εναρμόνιση, θα προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις, σε νομοθεσίες κρατών μελών, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας. Θα αναγκαστούμε να ακυρώσουμε διατάξεις, οι οποίες προστάτευαν τους καταναλωτές. Παρακάτω θα αναφερθούν συγκεκριμένα σημεία.
Οι καταναλωτές έχουμε πρόταση, για τον τρόπο εφαρμογής της μέγιστης εναρμόνισης, ώστε να διασφαλιστεί και αυτό, που επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς:
- Ενσωματώνονται, στη νέα οδηγία, όλες οι βέλτιστες διατάξεις, που ισχύουν, σήμερα, στα διάφορα κράτη-μέλη. Έτσι, και μέγιστη εναρμόνιση επιτυγχάνουμε, άρα και ενοποίηση της αγοράς των 27 και αποφυγή επιπλέον κόστους, για τις επιχειρήσεις, που αναγκάζονται να προσαρμόζονται, σε διαφορετικά εθνικά δίκαια και υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών.
Επιπλέον της παραπάνω πρότασης των καταναλωτών, στην οδηγία, πρέπει να ενσωματωθούν διατάξεις, που:
- Θα προβλέπουν την ευθύνη του παραγωγού, παράλληλα, με την ευθύνη του εμπόρου. Στην Ελλάδα, η ευθύνη του παραγωγού ισχύει.
- Θα προστατεύουν τις ευάλωτες ομάδες καταναλωτών, ειδικά, όσον αφορά την παροχή πληροφοριών και τον τρόπο, που θα γίνεται.
- Θα προστατεύουν τους καταναλωτές, στο ψηφιακό περιβάλλον, δηλαδή, όταν χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό εμπόριο.
- Θα προστατεύουν τους καταναλωτές, και σε άλλους σημαντικούς τομείς της αγοράς, οι οποίοι εξαιρούνται, από την πρόταση, π.χ. η εξ αποστάσεως ενοικίαση αυτοκινήτων ή η εξ αποστάσεως αγορά υπηρεσιών διασκέδασης.
- Θα περιλαμβάνουν τις συμβάσεις, για νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο, που είναι καθολικές υπηρεσίες.
- Θα περιλαμβάνουν τις συμβάσεις, για τα οργανωμένα ταξίδια, όταν αυτές συνάπτονται, εκτός εμπορικού καταστήματος ή εξ αποστάσεως.
Ας δούμε, αναλυτικά, κάποια σημεία, όπου τόσο η ελληνική νομοθεσία όσο και νομοθεσίες άλλων κρατών μελών θα αναγκαστούν να υποβαθμίσουν την προστασία των καταναλωτών, σε σχέση με τα όσα ισχύουν, σήμερα:
- Άρθρο 2: Ο ορισμός του καταναλωτή, στην Ελλάδα, περιλαμβάνει τον τελικό χρήστη. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξαιρεί αυστηρά κάθε επαγγελματική λειτουργία. Πως, όμως, θα κριθεί ένας γιατρός, ο οποίος αγοράζει ένα αυτοκίνητο, το οποίο χρησιμοποιεί και για την οικογένειά του και για να επισκέπτεται τους ασθενείς του ή ένας δικηγόρος, ο οποίος αγοράζει ένα φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή, τον οποίο χρησιμοποιεί και στο σπίτι του, για προσωπικούς λόγους και στο γραφείο, για επαγγελματικούς ή ένας αγρότης, ο οποίος κατέχει ένα τζιπάκι, το οποίο είναι το μοναδικό του αυτοκίνητο; Πιστεύουμε ότι πρέπει να διατηρηθεί ο ορισμός του καταναλωτή, όπως ισχύει, στην ελληνική νομοθεσία. Ο ορισμός του εμπόρου, στην πρόταση, σαφώς περιορίζει τον ορισμό, που υφίσταται, στην ελληνική νομοθεσία. Υποστηρίζουμε τον ελληνικό ορισμό και ζητούμε να περιληφθούν και οι δημόσιες επιχειρήσεις, που παρέχουν υπηρεσίες, στους καταναλωτές (οι γνωστές ΔΕΚΟ). Και στους δύο παραπάνω ορισμούς, περιλαμβάνεται η διαφήμιση. Ο καταναλωτής είναι και αποδέκτης διαφημιστικών μηνυμάτων και ο προμηθευτής είναι και διαφημιζόμενος. Υποστηρίζουμε την ενσωμάτωση της διαφήμισης, στους ορισμούς. Ο ορισμός του εμπορεύματος, που περιλαμβάνει τον όρο υλικό ή στα αγγλικά tangible δηλαδή απτός, εξαιρεί τα ψηφιακά προϊόντα. Ένα πρόγραμμα, για ηλεκτρονικό υπολογιστή, πως μπορεί να έχει υλική υπόσταση; Σήμερα, τα ψηφιακά προϊόντα κερδίζουν, συνεχώς, περισσότερο έδαφος. Θα αφήσουμε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο ή μια υπηρεσία εκτός του πεδίου εφαρμογής; 22% των παραπόνων των καταναλωτών, που κατατέθηκαν στα Ευρωπαϊκά Κέντρα Καταναλωτών, το 2007, αφορούσαν υπηρεσίες μεταφορών, αναψυχής, πολιτιστικές (12%) και τις οπτικοακουστικές υπηρεσίες (10%). Ο ορισμός της πώλησης εκτός εμπορικού καταστήματος πρέπει να περιλάβει συμβάσεις, που ολοκληρώνονται μεν, στο εμπορικό κατάστημα, αλλά η πρώτη επαφή εμπόρου και καταναλωτή έγινε εκτός, π.χ. όταν μας τηλεφωνούν, στο σπίτι μας και μας προσφέρουν ένα δωρεάν ταξίδι, εφόσον επισκεφτούμε το κατάστημα, για περισσότερη ενημέρωση και εκεί υπογράψουμε σύμβαση παροχής υπηρεσιών. Ο ορισμός του εμπορικού καταστήματος δεν πρέπει να περιλάβει και τις εκθέσεις και τις υπαίθριες αγορές. Η εμπορική εγγύηση, στην πρόταση, χωρίζεται σε δύο ομάδες, επιστροφή του καταβληθέντος τιμήματος ή αντικατάσταση, επισκευή ή φροντίδα καθ’ οιονδήποτε τρόπο των εμπορευμάτων, σε περίπτωση, που αυτά δεν ικανοποιούν τις προδιαγραφές, που αναφέρονται, στη δήλωση εγγύησης ή στη σχετική διαφήμιση και που είναι διαθέσιμες, κατά τη στιγμή ή πριν από τη σύναψη της σύμβασης. Αυτός ο χωρισμός θα προκαλέσει προβλήματα, τα οποία θα αναλυθούν, στο άρθρο 26.
- Άρθρο 3: Το πεδίο εφαρμογής της πρότασης μοιάζει, πραγματικά, θολό. Σε κάποια άρθρα, εξαρτάται, από τα αντικείμενα της σύμβασης (προϊόντα, υπηρεσίες, μεικτές συμβάσεις), σε κάποια άλλα, από τον τρόπο πώλησης (εξ αποστάσεως, εκτός εμπορικού) και σε κάποια άλλα, από τον τομέα της αγοράς (χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, μεταφορές, ακίνητη περιουσία).
- Άρθρο 5: Η προσυμβατική ενημέρωση των καταναλωτών πρέπει να συμπληρωθεί, ως εξής:
o Στην τιμή, πρέπει να περιλαμβάνονται, επίσης, τυχόν εκπτώσεις και έξοδα καθώς και οι χρεώσεις, για τυχόν χρηματοδότηση, για την αγορά των αγαθών.
o Η σύμβαση πρέπει να συντάσσεται, στη γλώσσα του καταναλωτή.
o Πρέπει να δίνεται πληροφόρηση, για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών.
o Πρέπει να δίνεται πληροφόρηση, για τυχόν εξαιρέσεις, από το δικαίωμα της υπαναχώρησης.
o Η προϋπόθεση, για την παροχή πληροφόρησης για τις ρυθμίσεις για την πληρωμή, την παράδοση, τις επιδόσεις και την αντιμετώπιση παραπόνων, ότι δηλαδή παρέχεται εφόσον αποκλίνουν από τις απαιτήσεις επαγγελματικής ευσυνειδησίας, πρέπει να απαλειφθεί. Η έννοια της επαγγελματικής ευσυνειδησίας είναι αόριστη, θα δημιουργήσει προβλήματα στην εφαρμογή της οδηγίας και θα αναγκάσει τους καταναλωτές να τρέχουν στα δικαστήρια, για να ερμηνευτεί ο όρος..
o Πρέπει να περιληφθούν ρυθμίσεις, για την πληροφόρηση των ευπαθών ομάδων καταναλωτών (ανήλικοι, υπερήλικες κ.λπ). - Άρθρο 6: Η ελληνική νομοθεσία θέτει, ξεκάθαρα, όρο ακυρότητας της σύμβασης, υπέρ του καταναλωτή, εάν δεν τηρηθούν οι όροι της προσυμβατικής ενημέρωσης. Η πρόταση αφήνει αυτή την περίπτωση, στα κράτη-μέλη. Εδώ, δεν τίθεται πρόβλημα κατακερματισμού της αγοράς;
- Άρθρο 7: Η έννοια του μεσολαβητή εισάγεται, για πρώτη φορά. Η συναλλαγή καταναλωτή με καταναλωτή είναι σχέση, στην οποία διασφαλίζεται η ισορροπία των εμπλεκομένων μερών. Αν ο πωλητής καταναλωτής ορίσει, ως εκπρόσωπό του έμπορο, η ισορροπία διαταράσσεται. Αυτή η περίπτωση αφορά π.χ. πώληση μεταχειρισμένου αυτοκινήτου, στην οποία ο αρχικός κάτοχος παραδίδει το αυτοκίνητό του, σε έμπορο, ο οποίος το πουλά, από τις εγκαταστάσεις του. Στην περίπτωση αυτή, ο αγοραστής συνάπτει σύμβαση, με τον έμπορο και από αυτόν λαμβάνει οποιαδήποτε πληροφόρηση και εγγύηση. Δεν είναι δυνατόν να απαλλάσσεται ο έμπορος, ο οποίος βγάζει κέρδος, από τις ευθύνες του. Στην πρόταση, δεν αναφέρεται κανείς όρος, για το ποιος φέρει το βάρος της απόδειξης ότι ο μεσάζων ενημέρωσε τον καταναλωτή ότι ενεργεί, εκ μέρους άλλου καταναλωτή, ούτε πως θα γίνεται αυτή η ενημέρωση (γραπτά, ενυπόγραφα, από τα δύο μέρη κ.λπ.).
- Άρθρα 10 και 11: Στις τυπικές απαιτήσεις, για τις εξ αποστάσεως και τις εκτός εμπορικού καταστήματος συμβάσεις, πρέπει να περιληφθεί η πληροφόρηση, που περιλαμβάνεται στην ελληνική νομοθεσία, π.χ. διεύθυνση, τηλέφωνο επικοινωνίας κ.λπ. του εμπόρου. Και στις δύο περιπτώσεις, δεν μπορεί να επιτραπεί η ολοκλήρωση της σύμβασης, αν ο καταναλωτής δε λάβει όλη την πληροφόρηση, σε σταθερό μέσο και δεν υπογράψει τη σύμβαση, με όλες τις πληροφορίες.
- Άρθρο 12: Για τις συμβάσεις εκτός εμπορικού, αφετηρία της περιόδου υπαναχώρησης, στην πρόταση, ορίζεται η ημερομηνία υπογραφής της παραγγελίας. Στην ελληνική νομοθεσία, ορίζεται, ως αφετηρία, η παραλαβή του εγγράφου της σύμβασης ή η παραλαβή των αγαθών, αν αυτή γίνει μεταγενέστερα. Ο όρος αυτός της πρότασης πρέπει να εξεταστεί, σε συνδυασμό, με το άρθρο 22, όπου προβλέπεται παράδοση, εντός 30 ημερών, από τη σύναψη της σύμβασης. Αν η περίοδος υπαναχώρησης λήγει, πριν την παραλαβή των αγαθών, πως ο καταναλωτής θα γνωρίζει τη μη συμμόρφωσή τους, με αυτό που παρήγγειλε; Για τις συμβάσεις εξ αποστάσεως, η περίοδος υπαναχώρησης, στην ελληνική νομοθεσία, ξεκινά, με την παραλαβή, από τον καταναλωτή, της σύμβασης, σε σταθερό μέσο. Η πρόταση αναφέρει ότι ξεκινά, από την ημέρα σύναψης της σύμβασης, χωρίς να εξειδικεύει, όπως η ελληνική νομοθεσία, πότε θεωρείται ότι ολοκληρώνεται η σύναψη της σύμβασης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, αν εξετάσουμε τα προβλήματα, που δημιούργησαν οι πάροχοι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, στη χώρα μας, που θεωρούσαν σύναψη σύμβασης ένα ΝΑΙ του καταναλωτή, σε ένα τηλεφώνημα, όπου του πρότειναν αλλαγή παρόχου ή άλλες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Από ένα τηλεφώνημα, είναι αδύνατο ο καταναλωτής να συγκρατήσει όλες τις λεπτομέρειες, που απαιτούνται, για τη σύναψη μιας σύμβασης, που μας δεσμεύει, για μεγάλα χρονικά διαστήματα και έχει επιπτώσεις, σε πολλά από τα θεσμοθετημένα δικαιώματά μας. Η πρόταση επιτρέπει την είσπραξη χρημάτων την περίοδο υπαναχώρησης. Η ελληνική νομοθεσία το απαγορεύει και η απαγόρευση πρέπει να παραμείνει.
- Άρθρο 14: Ενώ στην πρόταση, ανοίγονται αρκετά παράθυρα, για σύναψη σύμβασης, με ένα τηλεφώνημα (π.χ. η ολοκλήρωση της σύμβασης δε συνδέεται, ρητά, με την παραλαβή, από τον καταναλωτή, της σύμβασης, σε σταθερό μέσο), ο καταναλωτής, για να υπαναχωρήσει, πρέπει να κάνει γραπτό αίτημα, στον προμηθευτή. Πιστεύουμε ότι τίθεται δυσανάλογο βάρος, για τον καταναλωτή, σε σχέση με αυτό του προμηθευτή. Στην ελληνική νομοθεσία, για τις εξ αποστάσεως συμβάσεις, δεν τίθεται αυτή η προϋπόθεση.
- Άρθρα 16 και 17: Στην πρόταση, ορίζεται υποχρέωση του προμηθευτή να επιστρέψει τυχόν εισπραχθέντα ποσά, εντός 30 ημερών και υποχρέωση του καταναλωτή να επιστρέψει τα αγαθά εντός 14 ημερών. Τίθεται θέμα ανισορροπίας υποχρεώσεων. Επιμένουμε στην απαγόρευση είσπραξης χρημάτων, κατά την περίοδο υπαναχώρησης. Επίσης, πρέπει να προβλεφθεί διάταξη, που να μην καθιστά τον καταναλωτή υπεύθυνο, για οποιαδήποτε μείωση της αξίας του αγαθού, η οποία προκύπτει, από τον έλεγχο, για τη διαπίστωση της συμβατότητας των αγαθών.
- Άρθρο 19: Στην ελληνική νομοθεσία, για τις εξ αποστάσεως συμβάσεις, από το δικαίωμα υπαναχώρησης δεν εξαιρούνται η παροχή υπηρεσιών, η εκτέλεση των οποίων έχει αρχίσει, με την προηγούμενη ρητή συγκατάθεση του καταναλωτή, πριν από το τέλος της δεκατετραήμερης περιόδου υπαναχώρησης, η προμήθεια των εμπορευμάτων ή η παροχή υπηρεσιών, η τιμή των οποίων εξαρτάται, από διακυμάνσεις της χρηματαγοράς, τις οποίες δεν είναι δυνατόν να ελέγξει ο έμπορος, η προμήθεια εμπορευμάτων, που κατασκευάζονται, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του καταναλωτή ή σαφώς εξατομικευμένων, ή τα οποία μπορούν να αλλοιωθούν ή λήγουν σύντομα, η προμήθεια οίνου, η τιμή του οποίου έχει συμφωνηθεί, κατά τη στιγμή της σύναψης της σύμβασης πώλησης, η παράδοση του οποίου μπορεί, όμως, να πραγματοποιηθεί, μόνο μετά το χρονικό όριο των 30 ημερών και η πραγματική τιμή του οποίου εξαρτάται από διακυμάνσεις, στην αγορά, τις οποίες δεν είναι δυνατόν να ελέγξει ο έμπορος, η προμήθεια οπτικοακουστικών εγγραφών, δίσκων και λογισμικού, που έχουν αποσφραγιστεί, από τον καταναλωτή, η προμήθεια εφημερίδων και παντός είδους περιοδικών, οι υπηρεσίες στοιχημάτων και λαχείων, οι συμβάσεις, που συνάφθηκαν, σε πλειστηριασμό. Ένα παράδειγμα θα μας πείσει, γιατί αυτές οι εξαιρέσεις πρέπει να απαλειφτούν, από την πρόταση. Καταναλωτής παρήγγειλε οπτικοακουστικό υλικό, για εκμάθηση αγγλικών, σε επίπεδο LOWER και PROFICIENCY. Όταν παρέλαβε τα CD, διαπίστωσε ότι περιείχαν αγγλικά, για αρχάριους. Αν δεν τα άνοιγε, δε θα το διαπίστωνε. Και, όμως, η επιχείρηση επέμενε ότι δεν μπορούσε να δεχτεί την επιστροφή, γιατί είχαν ανοιχτεί. Στην ελληνική νομοθεσία, για τις εκτός εμπορικού καταστήματος συμβάσεις, από το δικαίωμα υπαναχώρησης, δεν εξαιρούνται οι συμβάσεις, για τις οποίες ο καταναλωτής, προκειμένου να ανταποκριθεί, σε μια άμεση επείγουσα κατάσταση, έχει ζητήσει την άμεση εκτέλεση της σύμβασης, από τον έμπορο, οι συμβάσεις, για τις οποίες ο καταναλωτής έχει ζητήσει, ειδικά, από τον έμπορο, μέσω επικοινωνίας εξ αποστάσεως, να επισκεφθεί την κατοικία του, με σκοπό την επιδιόρθωση ή την εκτέλεση έργων συντήρησης, στην ιδιοκτησία του.
- Άρθρο 21: Ο διαχωρισμός των υπηρεσιών, από τα προϊόντα, στις μεικτές συμβάσεις, συνεχίζει τον κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να ορίζουν τις διατάξεις, για τις υπηρεσίες. Διαφωνούμε, με την εξαίρεση των ανταλλακτικών, από τη νόμιμη εγγύηση.
- Άρθρο 22: Η προθεσμία παράδοσης των 30 ημερών, σε συνδυασμό, με την έναρξη της περιόδου υπαναχώρησης, για τις εξ αποστάσεως συμβάσεις, δημιουργεί πρόβλημα. Πιστεύουμε ότι πρέπει να αφεθεί, στην επιλογή του καταναλωτή, αν θα διακόψει τη σύμβαση, σε περίπτωση μη παράδοσης, εντός 30 ημερών.
- Άρθρο 24: Τα κριτήρια συμμόρφωσης πρέπει να εμπλουτιστούν. Πρέπει να συμπεριληφθούν κριτήρια, όπως: διάρκεια, σκοπός, εμφάνιση, συντήρηση, διαθεσιμότητα ανταλλακτικών.
- Άρθρο 26: Τα άρθρα 531 έως 564 του Αστικού μας Κώδικα θα πρέπει να τροποποιηθούν και να υποχωρήσουν, τρομακτικά, τα δικαιώματα των καταναλωτών Η τροποποίηση των άρθρων αυτών, το 2003, μας έκανε περήφανους. Σε περίπτωση ελαττωματικού προϊόντος, ο καταναλωτής μπορούσε να επιλέξει ή τη διόρθωση, ή την αντικατάσταση, ή τη μείωση τιμής, ή την αναστροφή της πώλησης. Όλα αυτά εξαρτώνται, σήμερα, από την επιλογή του καταναλωτή. Επίσης, ελάττωμα, που παρουσιάζεται, εντός 6 μηνών, από την αγορά, θεωρείται ότι προϋπήρχε της αγοράς. Η τροποποίηση του 2007, έθεσε ακόμα ένα όρο, για την καλύτερη προστασία των καταναλωτών. Αν η διόρθωση διαρκεί, πάνω από 15 μέρες, ο καταναλωτής δικαιούται προσωρινή αντικατάσταση. Η πρόταση, που συζητάμε, στην παράγραφο 2 του άρθρου 26, προβλέπει ότι ο έμπορος αποκαθιστά την έλλειψη συμμόρφωσης, είτε με επιδιόρθωση, είτε με αντικατάσταση, ανάλογα με την επιλογή του. Και στην παράγραφο 3, προβλέπεται ότι, όταν ο έμπορος έχει αποδείξει ότι η αποκατάσταση της έλλειψης συμμόρφωσης, με επιδιόρθωση ή αντικατάσταση είναι παράνομη, αδύνατη ή θα προξενούσε, στον έμπορο δυσανάλογη προσπάθεια, ο καταναλωτής μπορεί να επιλέξει τη μείωση της τιμής ή την κατάργηση της σύμβασης. Δημιουργούνται, λοιπόν, δύο ζεύγη αποκατάστασης της ζημιάς του καταναλωτή και η επιλογή ανήκει, πλέον, αποκλειστικά στον έμπορο. Στην παράγραφο 4β, προβλέπεται ότι ο καταναλωτής μπορεί να επιλέξει μια από τις 4 μορφές αποκατάστασης, όταν ο έμπορος δεν προβεί, στην αποκατάσταση της έλλειψης συμμόρφωσης, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, ή η ίδια βλάβη επανεμφανίστηκε περισσότερες, από μία φορές, εντός μικρής χρονικής περιόδου. Ποια είναι η διάρκεια του εύλογου χρονικού διαστήματος και ποια της μικρής χρονικής περιόδου; Ένα παράδειγμα καταγγελίας: Καταναλωτής αγόρασε κινητό τηλέφωνο, το οποίο, σε μια εβδομάδα, παρουσίασε πρόβλημα. Δε λειτουργούσε η φωτογραφική μηχανή. Ζήτησε αντικατάσταση, αλλά η εταιρία επέμεινε στην επιδιόρθωση. Ο καταναλωτής, σκεπτόμενος ότι είναι ελάσσονος σημασίας το πρόβλημα, πήγε το τηλέφωνό του, στο συνεργείο. Εκεί, αφού αρνήθηκαν να του δώσουν απόδειξη παραλαβής, την οποία, τελικά, χορήγησαν, μετά την επιμονή του καταναλωτή, δε δεσμεύτηκαν, για την ημερομηνία παράδοσης του διορθωμένου κινητού, στον καταναλωτή και τέλος, του είπαν ότι το πιο πιθανό είναι να βρεθεί υγρασία, στο κινητό, πράγμα που σημαίνει ότι η ευθύνη της βλάβης βαρύνει τον καταναλωτή. Ο καταναλωτής απάντησε, κατηγορηματικά, ότι δεν είχε προσπαθήσει να μάθει το κινητό να κολυμπάει. Πέρασαν 12 ημέρες και δεν υπήρχε καμιά ενημέρωση. Τηλεφωνεί ο ίδιος ο καταναλωτής και λαμβάνει απαντήσεις του είδους θα δούμε, δε γνωρίζουμε κ.λπ. Ο καταναλωτής αναφέρει, ότι με βάση το νόμο, πρέπει, σε 3 ημέρες να του αντικαταστήσουν, προσωρινά, το κινητό. Η αντίδραση της εταιρίας ήταν αγενής και προσβλητική: Δηλαδή, μας απειλείτε και μας εκβιάζετε; Η επίκληση του νόμου και η απαίτηση εφαρμογής του, στην Ελλάδα, θεωρείται εκβιασμός. Ο καταναλωτής, τότε, ανέφερε την ιδιότητά του. Είναι ο Πρόεδρος του ΚΕ.Π.ΚΑ., ο κ. Τσεμπερλίδης. Την επόμενη ημέρα, τον ειδοποίησαν να παραλάβει καινούργιο κινητό, γιατί το παλιό ήταν ελαττωματικό. Στο ΚΕ.Π.ΚΑ., οι καταγγελίες, για ελαττωματικά προϊόντα, βρίσκονται στην τρίτη θέση του πίνακα των καταγγελιών, που δεχόμαστε, από τους καταναλωτές. Το 2008, δεχτήκαμε 2013 καταγγελίες. Ενώ ισχύει ο νόμος, που δίνει 4 επιλογές, στον καταναλωτή, η αντίδραση των προμηθευτών είναι πάντοτε ίδια. Επισκευή, χωρίς να επιτρέπουν καμιά επιλογή, στον καταναλωτή. Κατά την επισκευή, προφασίζονται κάποια βλάβη, για την οποία ευθύνεται ο καταναλωτής και τελικά δεν κάνουν τίποτε. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι διαφορετικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν την ίδια μορφή βλάβης, για ομοειδή προϊόντα, για να επιρρίψουν την ευθύνη, στον καταναλωτή, π.χ. υγρασία στα κινητά. Ο καταναλωτής πρέπει να προσφύγει, σε πραγματογνωμοσύνη, που θα στοιχίσει περισσότερο, από το ελαττωματικό αγαθό. Τον Απρίλιο του 2009, στη Λισσαβόνα, έθεσα ο πρόβλημα, στην Επίτροπο για την προστασία των καταναλωτών, κ. Μεγλένα Κούνεβα. Απάντησε ότι τα στοιχεία, που είχε, από τις επιχειρήσεις, έδειχναν ότι οι καταναλωτές θέλουν, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, την επισκευή των ελαττωματικών προϊόντων. Ζήτησε τα στοιχεία του ΚΕ.Π.ΚΑ., τα οποία της αποστείλαμε και τα οποία σας έχουμε καταθέσει, μαζί με την εισήγησή μας.
- Άρθρο 28: Ο καταναλωτής πρέπει να ενημερώσει τον έμπορο, για την έλλειψη συμμόρφωσης του αγαθού, που αγόρασε, σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο τρόπος ενημέρωσης δεν αναφέρεται. Στη δε ελληνική νομοθεσία, δεν προβλέπεται τέτοια υποχρέωση, για τον καταναλωτή. Σε πολλά κράτη – μέλη (Φιλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Η.Β., Ιρλανδία, Ολλανδία, Βέλγιο κ.λπ), η περίοδος των 2 ετών, για τις εγγυήσεις, είναι μεγαλύτερη. Εάν υιοθετηθεί η μέγιστη εναρμόνιση, οι καταναλωτές θα απολέσουν προστασία. Ακόμα και στην Ελλάδα, υπάρχουν εγγυήσεις 5 και 7 ετών, για προϊόντα διαρκείας. Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει παράταση της εγγύησης, για τα ανταλλακτικά, που χρησιμοποιήθηκαν, για τη διόρθωση. Η πρόταση δεν προβλέπει κάτι παρόμοιο. Η περίοδος των έξι μηνών, από την αγορά των αγαθών, κατά την οποία τεκμαίρεται ότι το παρουσιασθέν ελάττωμα προϋπήρχε της αγοράς, πρέπει να διευρυνθεί, για τα μακράς διαρκείας αγαθά.
- Άρθρο 29: Η εμπορική εγγύηση πρέπει να μπορεί να μεταβιβαστεί. Γιατί ένας καταναλωτής να αγοράσει ένα ελαφρώς μεταχειρισμένο προϊόν, αν δεν έχει εγγύηση. Η εγγύηση πρέπει να δίνεται, στη γλώσσα του καταναλωτή.
- Άρθρο 31: Πρέπει να προβλέπεται ότι η σύμβαση είναι στη γλώσσα του καταναλωτή και να τεθούν ακριβείς κανόνες, για τον τρόπο παρουσίασης της σύμβασης (μέγεθος γραμματοσειράς κ.λπ.). Το βάρος της απόδειξης, για την ορθή παρουσίαση των όρων της σύμβασης, πρέπει να βαρύνει τον έμπορο.
- Άρθρο 32: Οι όροι καλή πίστη και σημαντική ανισορροπία σε βάρος του καταναλωτή, πρέπει να εξειδικευτούν. Δεν είναι δυνατόν να τρέχει πάλι ο καταναλωτής, σε δικαστήρια, για την ερμηνεία των ασαφών όρων.
- Άρθρα 35 και 35: Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χωρίζει τις καταχρηστικές ρήτρες, σε δύο κατηγορίες:
o Ρήτρες, που θεωρούνται καταχρηστικές, σε όλες τις περιπτώσεις.
o Ρήτρες, που τεκμαίρονται καταχρηστικές, εάν ο έμπορος δεν μπορεί να αποδείξει το αντίθετο.
Στην ελληνική νομοθεσία, δεν υφίσταται αυτός ο διαχωρισμός. Ρήτρες, που η πρόταση εντάσσει, στη δεύτερη κατηγορία, στην Ελλάδα θεωρούνται καταχρηστικές και απαγορεύονται. Αν υιοθετηθεί η πρόταση της Ε.Ε., θα υπάρξει σημαντική υποχώρηση, στην προστασία των καταναλωτών.
Ζητούμε, λοιπόν, να περιφρουρήσει η χώρα μας τα κεκτημένα δικαιώματα των καταναλωτών, όπως αυτά παρουσιάζονται, παραπάνω. Εάν η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εγκριθεί και γίνει οδηγία, οι καταναλωτές θα έχουμε κάνει πολλά και σημαντικά βήματα, πίσω, όχι μόνο σε σχέση, με την ελληνική νομοθεσία, αλλά και σε σχέση, με τη μέχρι σήμερα ισχύουσα ευρωπαϊκή. Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών θα κλονιστεί, ακόμα περισσότερο και το αποτέλεσμα θα είναι αντίθετο του επιθυμητού. Η εσωτερική αγορά θα έχει δεχτεί ένα σοβαρό πλήγμα. Όλοι οι αγώνες, που δώσαμε στο ΚΕ.Π.ΚΑ., τα 27 χρόνια ζωής μας, για την προστασία του καταναλωτή και τη βελτίωση της νομοθεσίας, θα έχουν ακυρωθεί. Η πρόσφατη οικονομική κρίση απέδειξε ότι η αγορά, για να λειτουργήσει, προς όφελος και των καταναλωτών και των σωστών επιχειρήσεων χρειάζεται ρύθμιση, χρειάζεται νομοθεσία αυστηρή. Σας ζητούμε να σταματήσετε την απορύθμιση της αγοράς και να προστατέψετε τόσο τους καταναλωτές όσο και τον υγιή ανταγωνισμό, ο οποίος πρέπει να γίνεται με κανόνες.
Ζητούμε, από την Ελληνική Κυβέρνηση να μπλοκάρει την πρόταση, στο Συμβούλιο Υπουργών, δημιουργώντας τις κατάλληλες συμμαχίες, ώστε να συμπληρωθεί ο αριθμός των ψήφων, που απαιτούνται, για την τελική απόρριψη της πρότασης.