Οι καταστάσεις, που βιώσαμε, από τον Ιανουάριο του 2020, ήταν πρωτόγνωρες και κρίσιμες για την ανθρωπότητα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε πανδημία. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι αρρώστησαν, χιλιάδες έχασαν τη μάχη για τη ζωή τους, εθνικά συστήματα υγείας κατέρρευσαν, η οικονομία αντιμετώπισε και συνεχίζει να αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στο πλευρό των καταναλωτών. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. εξέδωσε δελτίο τύπου, ζητώντας από την Κυβέρνηση:

• Να ανασταλούν όλες οι δόσεις στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, μέχρι τη λήξη του συναγερμού. Αν ο καταναλωτής καθυστερήσει την πληρωμή της δόσης, δεν πρέπει να επιβαρυνθεί, με τόκους υπερημερίας, ούτε να χαρακτηριστεί κακός πελάτης, ούτε να υποστεί οποιαδήποτε κύρωση, για αυτήν την καθυστέρηση.
• Να απαγορευθεί η διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος, τηλεφωνικών επικοινωνιών, νερού, σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής του λογαριασμού.
• Άμεση ανακοίνωση της απαγόρευσης διακοπής των παραπάνω υπηρεσιών, ώστε οι καταναλωτές να σταματήσουν να περιμένουν σε ουρές.
• Άμεση απολύμανση των αυτόματων μηχανημάτων ανάληψης χρημάτων και φροντίδα των τραπεζών, ώστε να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής κατά την αναμονή, είτε εντός των καταστημάτων (κλειστοί χώροι), είτε στην αναμονή, στα αυτόματα μηχανήματα.

Το πρώτο πρόβλημα που αντιμετώπισαν, ήταν η άρνηση των παρόχων τουριστικών υπηρεσιών να επιστρέψουν τα χρήματα, για οργανωμένα ταξίδια, που ακυρώθηκαν. Το ΚΕ.Π.ΚΑ., στις 6 Μαρτίου 2020, εξέδωσε δελτίο τύπου, για να ενημερώσει τους καταναλωτές, για τη νομοθεσία για τα οργανωμένα ταξίδια και τα δικαιώματα των καταναλωτών: «Ο ταξιδιώτης έχει το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση οργανωμένου ταξιδιού πριν από την έναρξη του πακέτου χωρίς όμως την καταβολή οποιασδήποτε χρέωσης καταγγελίας σε περίπτωση αναπόφευκτων και έκτακτων περιστάσεων στον τόπο προορισμού. Στην περίπτωση αυτή δικαιούται την πλήρη επιστροφή όλων των ποσών που κατέβαλε για το πακέτο, αλλά δεν δικαιούται πρόσθετη αποζημίωση».

Ταυτόχρονα, ήμασταν σε συνεχή επαφή και αλληλοπληροφόρηση με την BEUC (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών), για το θέμα αυτό. Στέλναμε, τακτικά στοιχεία για τις παραβιάσεις της νομοθεσίας στη χώρα μας.

Ξαφνικά, κατατέθηκε στην Ευρώπη, η πρόταση να σταματήσει η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2015/230, για τα οργανωμένα ταξίδια, επομένως και το Προεδρικό Διάταγμα 7/2018 με το οποίο ενσωματώθηκε η οδηγία στο Ελληνικό Δίκαιο. Η πρόταση προβλέπει να δίνεται, στους καταναλωτές, ένα κουπόνι, που θα τους διευκολύνει να πραγματοποιήσουν το ταξίδι τους, όταν θα τελειώσει ο συναγερμός. Αυτό, όμως, στερεί τους καταναλωτές, από θεσμοθετημένο δικαίωμα να τους επιστραφούν τα χρήματά τους, από ακύρωση οργανωμένου ταξιδιού. Και φυσικά, αν οι καταναλωτές θα έχουν την ευχέρεια να πραγματοποιήσουν ένα ταξίδι, σε μια μελλοντική στιγμή (θα μπορούν να πάρουν άδεια, θα έχουν τα χρήματα που θα τους χρειαστούν μετά την οικονομική κρίση του κορωνοϊού κ.λπ.). Η BEUC απέστειλε επιστολή, στον κ. Didier Reynders, Επίτροπο για τη Δικαιοσύνη και τους καταναλωτές, ζητώντας του να μην επιτρέψει, σε κράτη-μέλη (π.χ. Βέλγιο) την παραβίαση της νομοθεσίας. Ο Επίτροπος έστειλε σε όλα τα κράτη μέλη, σύσταση να μην υποβαθμίσουν τα δικαιώματα των καταναλωτών .

Στις 23 Μαρτίου 2020, μετά από πληροφόρηση, που δεχτήκαμε από την BEUC, εκδώσαμε δελτίο τύπου, για να προειδοποιήσουμε τους καταναλωτές, για τις διαδικτυακές απάτες, που χρησιμοποιούν τον κορωνοϊό, για να μας πείσουν να στείλουμε προσωπικά μας δεδομένα, μέσω email, σε κάποιους επιτήδειους. Δυστυχώς, το “κλείσιμο” μας, στο σπίτι και η αύξηση των διαδικτυακών επικοινωνιών, έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης, από απατεώνες, που “ψάρευαν” τα δεδομένα μας. Με το ίδιο δελτίο, δώσαμε, συμβουλές, στους καταναλωτές, για να αποφύγουν αυτές τις παγίδες.

Στις 2 Απριλίου 2020, εκδώσαμε δελτίο τύπου, ζητώντας από την Ελληνική Κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι:

• Τα δικαιώματα των καταναλωτών δε θα υποβαθμιστούν λόγω της οικονομικής κρίσης, που προκαλεί ο κορωνοϊός.
• Οι Ενώσεις Καταναλωτών θα είναι συνεργάτες της κυβέρνησης, στη διαδικασία απόφασης των έκτακτων μέτρων, για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Στις 6 Απριλίου 2020, εκδώσαμε δελτίο τύπου, για να προειδοποιήσουμε τους καταναλωτές, για τα προβλήματα, που οι αεροπορικές δημιουργούν, στους επιβάτες, όταν ακυρώνονται οι πτήσεις τους, λόγω COVID-19.

Στις 8 Απριλίου 2020, ζητήσαμε, από την Ελληνική Κυβέρνηση να διασφαλίσει τη βασική ισορροπία, ανάμεσα στην προστασία των καταναλωτών και την προστασία των επιχειρήσεων για να επιβιώσουμε όλοι, από τον κορωνοϊό και να μην πληρώσουν μόνο οι καταναλωτές την ανάκαμψη των επιχειρήσεων τουρισμού.

Στις 9 Απριλίου 2020, ζητήσαμε από την Ελληνική Κυβέρνηση, να πάρει μέτρα, για τη διευκόλυνση των καταναλωτών, που δυσκολεύονται να πληρώσουν τα δάνεια του λόγω της μείωσης του εισοδήματός τους εξαιτίας της κρίσης COVID19.

Στις 16 Απριλίου 2020, εκδώσαμε δελτίο τύπου, για να ενημερώσουμε τους καταναλωτές, για τις αλλαγές, στα δικαιώματα των καταναλωτών-ταξιδιωτών, σύμφωνα με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, “Μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19”, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 84Α/13.4.2020:

• Άρθρο 61: Αποζημιώσεις από ακυρώσεις πτήσεων. Οι επιβάτες που ακυρώθηκε η πτήση τους υποχρεώνονται να αποδεχτούν πιστωτικό σημείωμα (Voucher) ίσης αξίας με το αντίτιμο του εισιτηρίου της ματαιωθείσας πτήσης και δεν έχουν δικαίωμα να απαιτήσουν επιστροφή του αντιτίμου του εισητηρίου τους. Το πιστωτικό σημείωμα έχει διάρκεια 18 μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του και ο επιβάτης μπορεί το χρησιμοποιήσει μέσα στους 18 αυτούς μήνες. Αν δεν το χρησιμοποιήσει, μπορεί να ζητήσει την επιστροφή του αντιτίμου του εισιτηρίου, 18 μήνες μετά την έκδοση του πιστωτικού σημειώματος. Η διάταξη αυτή ισχύει για ματαιώσεις πτήσεων από 25 Φεβρουαρίου 2020 μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2020.
• Άρθρο 65: Αποζημιώσεις από ακυρώσεις θαλάσσιων ταξιδιών. Οι επιβάτες που ακυρώθηκε το θαλάσσιο ταξίδι τους ή το ακύρωσαν οι ίδιοι υποχρεώνονται να αποδεχτούν πιστωτικό σημείωμα (Voucher) ίσης αξίας με το αντίτιμο του εισιτηρίου του ματαιωθέντος ταξιδιού και δεν έχουν δικαίωμα να απαιτήσουν επιστροφή του αντιτίμου του εισιτηρίου τους. Το πιστωτικό σημείωμα έχει διάρκεια 18 μήνες από την ημερομηνία του ταξιδιού και ο επιβάτης μπορεί το χρησιμοποιήσει μέσα στους 18 αυτούς μήνες. Αν δεν το χρησιμοποιήσει, μπορεί να ζητήσει την επιστροφή του αντιτίμου του εισιτηρίου, 18 μήνες μετά την έκδοση του πιστωτικού σημειώματος. Η διάταξη αυτή ισχύει για ματαιώσεις ταξιδίων από 25 Φεβρουαρίου 2020 μέχρι 31 Οκτωβρίου 2020. Η διάταξη αυτή ισχύει και για την περίπτωση της ολικής ναύλωσης επαγγελματικών πλοίων αναψυχής.
• Άρθρο 70: Αποζημιώσεις για οργανωμένα ταξίδια και συμβάσεις παροχής τουριστικών υπηρεσιών μεμονωμένα. Οι ταξιδιώτες, που καταγγέλλουν μια σύμβαση για οργανωμένο ταξίδι, ή για παροχή τουριστικής υπηρεσίας δεν υποχρεούνται να αποδεχτούν πιστωτικό σημείωμα (Voucher). Η τουριστική επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να επιστρέψει το ποσό που έχει καταβάλει ο ταξιδιώτης. Μπορεί η τουριστική επιχείρηση να προτείνει, στον καταναλωτή voucher ίσης αξίας με το αντίτιμο του ποσού, που αυτός κατέβαλε για το ματαιωθέν ταξίδι. Η τουριστική επιχείρηση πρέπει να ενημερώσει, γραπτά και σε σταθερό μέσο, τον καταναλωτή, ότι του προσφέρει voucher, μέσα σε 30 ημέρες, από την καταγγελία της σύμβασης, ή εάν η καταγγελία έγινε πριν τις 13 Απριλίου 2020, μέσα σε 30 ημέρες, από τις 13 Απριλίου 2020. Εάν η επιχείρηση δεν ενημερώσει τον καταναλωτή για την προσφορά του voucher, μέσα στις προαναφερόμενες προθεσμίες, υποχρεούται να επιστρέψει όλο το ποσό που κατέβαλε ο καταναλωτής. Το πιστωτικό σημείωμα έχει διάρκεια 18 μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του και ο επιβάτης μπορεί το χρησιμοποιήσει μέσα στους 18 αυτούς μήνες. Αν δεν το χρησιμοποιήσει, μπορεί να ζητήσει την επιστροφή του ποσού που κατέβαλε, 18 μήνες μετά την έκδοση του πιστωτικού σημειώματος. Η διάταξη αυτή ισχύει για ματαιώσεις ταξιδίων από 25 Φεβρουαρίου 2020 μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2020. Σε περίπτωση, που ο καταναλωτής, μέσα στους 18 μήνες επιλέξει ένα ταξίδι, που κοστίζει λιγότερο, από το αντίτιμο του voucher, ο καταναλωτής μπορεί είτε να ζητήσει την επιστροφή της διαφοράς, μέχρι τη λήξη του αρχικού 18μηνου, είτε να αποδεχτεί ένα άλλο voucher, για τη διαφορά της αξίας, το οποίο θα έχει ό,τι διάρκεια συμφωνήσουν ο καταναλωτής και η τουριστική επιχείρηση, μεταξύ τους.

Στις 23 Απριλίου 2020, εκδώσαμε δελτίο τύπου, ζητώντας η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη άμεσα, να αναθεωρήσουν τον τρόπο που χρηματοδοτούν την έρευνα στον τομέα της υγείας, τόσο για τον COVID-19, όσο και για άλλες ασθένειες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαθέσει μέχρι τις αρχές Απριλίου πάνω από 90 εκατομμύρια ευρώ, για την ανάπτυξη εμβολίων, θεραπειών και διαγνωστικών τεστ, για τον COVID-19. Παρόλα αυτά, η έρευνα στον τομέα της υγείας, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παραβλέπει προς το παρόν, τις τιμές των προϊόντων, που χρηματοδοτεί. Αυτό πρέπει να ανατραπεί. Οι προσιτές τιμές και η πρόσβαση όλων των καταναλωτών πρέπει να αποτελούν βασικά κριτήρια, για να δοθεί χρηματοδότηση για έρευνα σε κάποια εταιρεία φαρμακευτικών προϊόντων. Ο COVID-19 αποτελεί χρυσή ευκαιρία, για να αποκαλυφθεί το μακροχρόνιο πρόβλημα ότι οι καταναλωτές πληρώνουν υπερβολικά υψηλές τιμές, για τα φάρμακά τους, δύο φορές: πρώτον μέσα από τις χρηματοδοτήσεις των ερευνών με χρήματα που προέρχονται από τους φόρους των καταναλωτών και δεύτερον μέσα από τις πολύ υψηλές τιμές που πληρώνουν, στο φαρμακείο, για τα καινοτόμα φάρμακα. Φυσικά, αν δεν πληρώνει ο ίδιος ο καταναλωτής, πληρώνει το δημόσιο σύστημα υγείας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λοιπόν, δεν πρέπει να δώσει λευκή επιταγή για την έρευνα, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Πρέπει να διασφαλίσει ότι οι θεραπείες, τα εμβόλια και τα διαγνωστικά τεστ θα είναι προσβάσιμα, σε προσιτές (όσο το δυνατό χαμηλότερες) τιμές, τόσο για όλους τους καταναλωτές, όσο και για τα συστήματα υγείας. Οι προσιτές τιμές θα αποτελούν εγγύηση, για την υγεία όλων των καταναλωτών και ιδιαίτερα αυτών, που έχουν χάσει εισοδήματα λόγω της κρίσης του κορωνοϊού.

Έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες προτάσεις, από τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, Πρωθυπουργό της Ελλάδας και τον κ. Ηλία Μόσιαλο, καθηγητή Πολιτικής Υγείας, στο London School of Economics (LSE): Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της να ηγηθούν μιας συλλογικής δράσης, για την “αγορά” των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, για τα εμβόλια, τις θεραπείες και τα διαγνωστικά τεστ, για τον COVID-19, ώστε να μετατραπούν αυτά, σε δημόσια αγαθά, που θα είναι επαρκή για όλους και θα κατανέμονται ισότιμα σε όλους τους ανθρώπους. Την πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού, για κοινή «αγορά» εμβολίων, διαγνωστικών τεστ, φαρμάκων, για τον COVID19, το ΚΕ.Π.ΚΑ. απέστειλε στον κ. Luca Jahier, Πρόεδρο της Ε.Ο.Κ.Ε. – Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και στην BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών ζητώντας τους τη στήριξη της πρότασης. Ο κ. Luca Jahier εξέφρασε τη στήριξή του μέσω μηνύματος στο twitter και η BEUC συμπεριέλαβε την πρόταση αυτή, στις θέσεις της για την αντιμετώπιση του COVID19.

Στις 14 Μαίου 2020, εκδώσαμε δελτίο τύπου, με το οποίο ζητήσαμε από την Ελληνική Κυβέρνηση να υποστηρίξει μια ισορροπημένη πρόταση του ΚΕ.Π.ΚΑ. για την προστασία τόσο των καταναλωτών – ταξιδιωτών, όσο και των τουριστικών επιχειρήσεων.

Στις 22 Ιουλίου 2020, εκδώσαμε δελτίο τύπου, με το οποίο ενημερώναμε ότι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών – BEUC καταγγέλλει μεγάλες αεροπορικές εταιρίες για παραβίαση των δικαιωμάτων των επιβατών και ενημερώσαμε τις εθνικές αρχές να παρέμβουν, για την προστασία των καταναλωτών.

Στις 28 Ιουλίου 2020, εκδώσαμε δελτίο τύπου, με το οποίο ενημερώναμε ότι σε περίπτωση που ακυρωθεί ή αναβληθεί (ή έχει ακυρωθεί ή έχει αναβληθεί) μια συναυλία, θεατρική παράσταση, ή κάποιο άλλο ζωντανό θέαμα, ή ακρόαμα, από 25 Φεβρουαρίου 2020 έως και 30 Σεπτεμβρίου 2020, ο καταναλωτής δεν είναι υποχρεωμένος να δεχτεί το πιστωτικό σημείωμα (κουπόνι-voucher).

Στις 30 Ιουλίου εκδώσαμε δελτίο τύπου, με το οποίο ζητήσαμε από την Ελληνική Κυβέρνηση και την Τράπεζα της Ελλάδος, να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων. Το ΚΕ.Π.ΚΑ., επίσης, ζήτησε από τις ασφαλιστικές εταιρίες, να δείξουν κάποια κοινωνική ευθύνη και ευαισθησία, επιλέγοντας κάποιες από τις προτεινόμενες επανορθώσεις.

Στις 4 Αυγούστου εκδώσαμε δελτίο τύπου, με το οποίο ενημερώναμε για τις ελλείψεις φαρμάκων που αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για τη δημόσια υγεία στην Ευρώπη και τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, λόγω της πανδημίας.

Στις 17 Σεπτεμβρίου εκδώσαμε δελτίο τύπου, με το οποίο ζητούσαμε από την Ελληνική Κυβέρνηση να επιβάλει ανώτατες τιμές σε όσα είδαη χρησιμοποιούν οι καταναλωτές για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.